Wielka Brytania to piąty największy inwestor w Polsce

W tym roku obchodzimy setną rocznicę odnowienia stosunków dyplomatycznych między Polską a Wielką Brytanią. Efektem tej współpracy jest m.in. rosnąca wymiana handlowa, której wartość, już po uwzględnieniu inflacji, w latach 1995-2018 wzrosła ponad pięciokrotnie. Deloitte szacuje, że dzięki inwestycjom brytyjskim PKB Polski w 2017 roku był o 15 mld zł wyższy.

Eksport do Wielkiej Brytanii zwiększył się z 930 mln dol. w 1995 roku do 16,6 mld dol. w roku 2018. Kraj ten jest trzecim najważniejszym rynkiem eksportowym Polski (po Niemczech i Czechach). Z kolei import z Wielkiej Brytanii wzrósł w tym czasie z 1,5 mld dol. do 6,5 mld dol.

Wymiana handlowa między krajami obejmuje głównie produkty rolne i spożywcze, pojazdy i środki transportu, maszyny, elektronikę, a także wyroby chemiczne oraz meble. Wielka Brytania ma umiarkowanie sprzyjające warunki naturalne do produkcji żywności, kraj ten stał się więc jednym z naturalnych rynków zbytu dla krajowych produktów rolnych. Z kolei w Polsce poczynione zostały duże inwestycje w sektorze motoryzacyjnym, produkcji maszyn i części zamiennych, co stawia nas w pozycji znaczących dostawców dla sektora motoryzacyjnego w Wielkiej Brytanii.

Firmy brytyjskie są obecne w większości sektorów polskiej gospodarki, w tym m.in. w produkcji, handlu, usługach finansowych, opiece zdrowotnej, doradztwie, prawie, nieruchomościach czy rekrutacji. Obecnie działa w Polsce około 400 brytyjskich przedsiębiorstw, które zatrudniają ponad 115 tys. osób. Najwięcej - z segmentu przetwórstwa przemysłowego (38 tys. pracowników) i handlu (blisko 44 tys. pracowników).

Dla rozwiniętych gospodarek coraz większe znaczenie mają usługi. Wielka Brytania jest europejskim liderem w eksporcie usług, z 6,5 proc. udziałem w skali globalnej. W tym obszarze jest drugim największym partnerem Polski. Szczególne znaczenie ma przepływ usług finansowych, kulturalnych i rekreacyjnych, prawnych i badawczo-rozwojowych.

Deloitte wskazuje, że potencjał rozwoju dalszej współpracy gospodarczej jest wysoki. Polska należy co prawda do najszybciej rozwijających się krajów w Europie, ale wciąż ma spory dystans do nadrobienia w stosunku do najbogatszych państw. Poza tym Polska i Wielka Brytania to różne gospodarki. Każda ma do zaoferowania drugiej stronie unikalne przewagi.  

Brytyjscy przedsiębiorcy postrzegają pozytywnie polski rynek ze względu na wielkość naszej gospodarki oraz jej powiązanie z innymi krajami. Wśród przewag wskazują też na dostępność dostawców krajowych dóbr i usług.

Ale są też i bariery. Najbardziej bolesne są dla właścicieli firm wysokie pozapłacowe koszty pracy. Zniesienie limitu 30-krotności składek ZUS czy wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych będzie oznaczało dla nich dalszy wzrost kosztów. Problemem jest też ograniczona dostępność wykwalifikowanej kadry. Poważną wskazywaną przez nich przeszkodą jest nieprzewidywalność w tworzeniu prawa. Przedsiębiorcy apelują o bardziej przemyślane uchwalanie nowych ustaw, a także szersze i dłuższe konsultacje i lepszą komunikację ze strony rządu.

Jak informuje Antoni Reczek, prezes Brytyjsko-Polskiej Izby Handlowej, firmy z brytyjskim kapitałem planują dalszy rozwój na polskim rynku. Statystycznie trzy na cztery przedsiębiorstwa zamierzają zwiększać zatrudnienie i inwestować. Aż 73 proc. czołowych podmiotów z Wysp spodziewa się w ciągu najbliższych pięciu lat wzrostu inwestycji, z czego 9 proc. mówi o znaczącym wzroście.

Nie można też nie wspomnieć o Wielkiej Brytanii jako rynku pracy dla wielu Polaków. Kraj ten jako jeden z trzech otworzył się na pracowników z Polski od razu po naszym wejściu do Unii Europejskiej w 2004 r. Przyczyniło się to do dużego napływu migrantów znad Wisły, którzy są obecnie najliczniejszą mniejszością w tym kraju. Polacy chętnie wyjeżdżali za chlebem do Wielkiej Brytanii ze względu na popularność języka angielskiego i wysokie zarobki w porównaniu z płacami w Polsce.

W 2018 roku w Wielkiej Brytanii przebywało 905 tys. Polaków, przewyższając liczebnością jakąkolwiek inną narodowość. Ma to wpływ również na krajowy rynek, a to za sprawą transferów finansowych do Polski, pobudzających lokalną konsumpcję. Według danych NBP za 2016 rok, ponad 34 proc. polskich emigrantów przekazywało do kraju część swoich zarobków. Z kolei dane Banku Światowego wskazują, że wartość przekazów z Wielkiej Brytanii do Polski w 2017 . była drugą najwyższą po Niemczech, i wyniosła 1,15 mld dol. (w przypadku Niemiec było to 2,12 mld dol.).

Wśród działających w Polsce podmiotów z kapitałem brytyjskim można wskazać należącą do Grupy International Personal Finance firmę pożyczkową - Provident Polska. Funkcjonuje ona w kraju od 20 lat i zatrudnia 1800 pracowników oraz 4,5 tys. doradców klienta. Innym przykładem jest Aviva, działająca na rynku ubezpieczeń, funduszy emerytalnych i inwestycyjnych oraz zarządzania aktywami. Po 27 latach rozwoju jest obecnie największym brytyjskim inwestorem w polskim sektorze finansowym.

Istotnym graczem na polskim rynku jest też GSK, globalna firma działająca w sektorze ochrony zdrowia i inwestor w polskim przemyśle farmaceutycznym, która w ciągu ostatnich 20 lat zainwestowała w kraju 2 mld zł. Zmodernizowała i rozbudowała fabrykę leków w Poznaniu, zbudowała  5 centrów kompetencji, prowadzi 50 badań klinicznych. Zatrudnia około 2 tys. osób. Nie można też nie wspomnieć o innych podmiotach, jak bank HSBC Polska, czy prywatna grupa medyczna LuxMed.

Największe firmy z kapitałem brytyjskim w Polsce pod względem przychodów i płaconego podatku dochodowego to, kolejno, BP Europa (w 2018 wygenerowała 13,9 mld zł przychodów), Tesco Polska (11,7 mld zł przychodów), Shell Polska (5,6 mld zł), Aviva Towarzystwo Ubezpieczeń (2,4 mld zł), Imperial Tobacco Polska Manufacturing (1,7 mld zł), Provident Polska (1,7 mld zł), GlaxoSmithKline Pharmaceuticals (1,2 mld zł) oraz DS Smith Polska (857 mln zł).

morb