PPK niemal gotowe do startu

Przygotowujemy się do wdrożenia PPK, między innymi szykujemy kampanię informacyjną, w której stawiamy sobie za cel dotarcie niemal do wszystkich pracodawców. Uruchomimy również specjalne call center, przez które pracodawca będzie mógł uzyskać odpowiedź na wszystkie pytania związane z wprowadzaniem programu - zapowiada Paweł Borys, prezes PFR, główny architekt programu.

Jeszcze w tym roku ma być wysłany pracodawcom pakiet informacji w formie broszury, tak żeby nie było poczucia, że coś się zbliża, a nie wiadomo jakie się wiążą z tym obowiązki. - Od stycznia uruchomimy dużą kampanię informacyjną w mediach skierowaną do wszystkich, zarówno dla pracodawców jak i pracowników - dodaje. Założenie jest takie, żeby obowiązki związane z PPK były zminimalizowane.

Ustawa o PPK jeszcze czeka na podpis prezydenta.

Cezary Kochalski, doradca prezydenta deklaruje, że ustawowy termin jaki prezydent ma na podpis to 21 dni i na pewno go dotrzyma. - Oczywiście cały projekt ustawy był przedmiotem analiz kancelarii i my patrzymy na ten projekt całościowo, widzimy kompleksowo, jak na program który ma zwiększyć oszczędności emerytalne, ale także jako potencjał dla gospodarki. Uważamy, że program jest ważny i potrzebny i wpisuje się w plan rządu - dodaje.

Jednocześnie zwraca mocno uwagę na to, żeby trzeba również objaśnić jakie ryzyka wiążą się z tym programem. - Dlatego życzylibyśmy sobie, żeby pokazywać także zagrożenia, tak aby Polacy nie poczuli się kiedyś rozczarowani - dodaje doradca prezydenta.

Łukasz Kwiecień, wiceprezes PKO TFI widzi duże wyzwania, ale też ogromne szanse związane z programem, który ma być powszechny. Kwestia edukacji jest kluczowa. Dotarcie z informacją do zwykłych ludzi, by zrozumieli, że to jest dla nich ważne i wpłynie na ich sytuację w przyszłości. Podkreśla, że bardzo dobrze, że program wkrótce ma ruszyć. - O każdym programie można toczyć dyskusji przez lata, ale ja pracuje w branży 25 lat i wniosek z dotychczasowych doświadczeń jest taki "za dużo gadulstwa, a za mało działań". A przecież brakuje nam mobilizacji oszczędności krajowych - dodaje.

- Nikt nie mówi, że PPK to program, który pozwoli na dostatnią emeryturę i wakacje na Karaibach, ale jest ważnym elementem, żeby sytuację na emeryturze poprawić, dlatego jest on tak bardzo potrzebny. Jako instytucja finansowa widzimy duże wyzwania związane z akcją informacyjną, nawet bardzo prozaiczne.

Grzegorz Prądzyński, prezes PIU zwraca uwagę na problem demograficzny, na który zwykli Polacy nie patrzą. - A pamiętajmy, że Europa starzeje się najczęściej na świecie, a Polska jest w czołówce. Młodzi ludzie nie myślą o przyszłości. A PPK stwarza łatwy mechanizm do tego, żeby zaczęli oszczędzać - dodaje. System PPK stwarza możliwość bezbolesnego oszczędzania na cele emerytalne, bo składka jest stosunkowo niska i mało odczuwalna, a państwo i pracodawca dokładają do tych oszczędności - uważa szef PIU.

Jak dodaje, dla pracodawców to oczywiście jest obciążenie, ale mamy rynek pracownika i PPK mogą być elementem konkurencji, bo może zaoferować wyższą od minimalnej składkę. Dziś takim elementem jest np. pakiet ubezpieczeń, a w przyszłości może to być PPK - mówi Prądzyński.

Jednym z ryzyk, które są podnoszone w dyskusjach jest problem zaufania, jakie zostało nadszarpnięte po tym jak środki z OFE zostały zabrane przez państwo. Dlatego według uczestników debaty PPK będzie największym programem edukacyjnym. To zaufanie zostanie odbudowane pod warunkiem rzetelnej kampanii przy udziale pracodawców, i potem przez kolejne kilka lat, w których będzie widać, że ten bufor oszczędności będzie rósł. Są środki prywatne tak jak nasze depozyty w bankach. Zaufanie zostało nadszarpnięte, ale trzeba je odbudować. 

Cezary Kochalski zwraca uwagę, żeby przejrzeć się argumentom tych, którzy krytykują PPK to tam często przewija się brak wiary w odniesieniu do państwa i jego instytucji, ale także podnoszony jest argument, że przecież niedawno obniżono wiek emerytalny, który wpływa na obniżenie emerytury, ale to są argumenty, które nie odnoszą się konkretnie do PPK, natomiast obrazują stan wiary w instytucje państwowe.

Łukasz Kwiecień dodaje, że największym wyzwaniem jest pokonywanie barier mentalnych, między innymi także nadszarpnięte zaufanie, ale w ustawie o PPK jest literalny zapis, że to środki prywatne.

Trzeba zadać pytanie co będzie jak za te kilkanaście czy kilkadziesiąt lat nie będzie tych oszczędności. - Ja patrzę na PPK jak na sposób edukacji. Nigdy nie było takiego poruszenia i zainteresowania ludzi tym tematem i nie tylko PPK, bo przy tej okazji wiele osób dowiedziało się, że funkcjonują inne produkty jak PPE, IKE czy IKZE. To pokazuje jaki jest deficyt wiedzy, a ludzie nie korzystają z już istniejących produktów, zachęt i ulg podatkowych - podkreśla Łukasz Kwiecień. - Teraz wyzwaniem jest frekwencja w PPK. Podkreśla też, że zaletą jest tak duże obniżenie opłat, choć jak dodaje półżartem, w ustach przedstawicieli instytucji finansowej, która będzie zarządzać PPK brzmi to dziwnie, a można powiedzieć, że nawet masochistycznie.

Grzegorz Prądzyński podkreśla inną zaletę tego programu, a mianowicie fakt, że projekt ustawy przeszedł bardzo szerokie, szczegółowe konsultacje publiczne.

- PPK wprowadza cenę produktu, która była niespotykana, bo opłata pobierana od uczestnika jest bardzo niska i wynosi tylko 0,5 proc., czyli nieporównywalnie niższa z tymi za które wcześniej trzeba płacić. PPK wprowadzają w tym kontekście nową, wyższą etykę - mówi z kolei Maciej Jankiewicz, wiceprezes Pocztylion Arka PTE.

To wpłynie na politykę cenową innych produktów. Jego zdaniem odbudowanie zaufania wymaga dużo więcej niż akcji informacyjnej, bo Polacy oszukani przy rozbiorze OFE przez państwo mogą się czuć jak dziecko oszukane przez ojca.

Paweł Borys dodaje, że po całej serii spotkań można wysnuć wniosek, że pracodawcy słyszeli o PPK, ale jeszcze nie mają szczegółowej wiedzy.  Deklaruje, że z ich punktu widzenia będzie to dość łatwa operacja, w ułatwieniu mają też pomóc same instytucje finansowe oferujące PPK.

Łukasz Kwiecień z kolei dodaje, że nie można zapominać o tym, że przed nami jest konieczność reformy całego systemu emerytalnego, ZUS - owskiego i między innymi wyczyszczenie go, żeby był powszechny i jednolity, także poprzez zlikwidowanie przywilejów branżowych.

Czym PPK będzie w 2025 roku? - Mam nadzieję, że będzie to jeden element systemu, sukcesem będzie jeśli w tym horyzoncie czasu 60-70 proc. uprawnionych będzie aktywnie w nim uczestniczyć, a na początek dobrym celem byłoby 50 proc. uczestników. Na pewno jako PKO TFI zrobimy dużo, żeby tak było - dodaje Łukasz Kwiecień.

Jaką wizję PPK ma Paweł Borys? - W 2025 roku każdy z uczestników będzie miał mniej więcej po kilkanaście tysięcy oszczędności na swoim koncie i ludzie będą doceniać to, że gromadzą takie oszczędności. Jeśli chodzi o uczestnictwo, to na początek cel w okolicach 50 proc. będzie satysfakcjonujący. Zakładam, że z czasem po wdrożeniu programu będzie ich coraz więcej, bo to pokazują doświadczenia z innych krajów, które wdrażały podobne programy. Będziemy mieć też najwyższy udział inwestycji długoterminowych w Europie Środkowo - Wschodniej - mówi Paweł Borys.

Cezary Kochalski z kolei życzyłby sobie, aby w tym horyzoncie Polacy wiedzieli, że program działa i przyczynia się do wzrostu gospodarki, w tempie średnio 3 proc. rocznie i aby zwrot z kapitału 5 proc. rocznie. Z kolei Maciej Jankiewicz kładzie nacisk na to, żeby zostało odbudowane zaufanie do tego typu programów dla obywatela.

Prezydent zapowiedział że, podpisze ustawę o PPK w poniedziałek, 19 listopada.

Monika Krześniak-Sajewicz