Przejdź na stronę główną Interia.pl
Reklama

Polska2041: Kolejne 25 lat rozwoju gospodarczego Polski to szereg wyzwań (rekomendacje)

Zarówno obecne pokolenie, jak i następne będą musiały zmierzyć się z różnorodnymi problemami, by nie tylko utrzymać tempo wzrostu gospodarczego, ale również skutecznie przeciwdziałać negatywnym trendom. Te mogą przecież rozwój gospodarczy skutecznie ograniczać. Zadaliśmy pytanie: Polska 2041 r., czyli jaka? Przez ostatnie miesiące wskazywaliśmy na bariery rozwojowe. Teraz przyszedł czas na zdefiniowanie wytycznych i rekomendacji, co zmienić, by Polska mogła rozwijać się równie szybko w kolejnych 25 latach.

Utrzymanie się na drodze dynamicznego wzrostu gospodarczego, tak jak przez ostatnie ćwierćwiecze, będzie wymagać odmiennego podejścia niż dotychczas. Nie tylko administracji rządowej, ustawodawcy czy instytucji publicznych. To także metamorfoza rynku, zmiana funkcjonowania biznesu, przejście z polityki modyfikacji i modernizacji do innowacji i nowych technologii. Polaków czeka transformacja systemu emerytalnego, ewolucja rynku pracy, które w ogromnym stopniu będą wynikać z trendów demograficznych.

Wchodzimy w niespokojne czasy. Wzrost tendencji separatystycznych i populistycznych w Unii Europejskiej sprawiają, że Europa jutra może znacznie różnić się od tej, którą znamy i do której zdążyliśmy się przyzwyczaić. Czy Polska jest gotowa do utrzymania wzrostu gospodarczego w okresie, gdy różnice między wschodem i zachodem, między krajami rozwijającymi się a rozwiniętymi, między biednymi i bogatymi stają się coraz bardziej wyraźne i odczuwalne. Jak rozwijać się w Europie po Brexicie, jak utrzymać bezpieczeństwo energetyczne i finansowe w czasach, gdy wspólne interesy na kontynencie stają się nagle mniej wyraźne, a zamiast tego wyczuwalny jest coraz częściej pragmatyzm i gospodarczy interes gospodarek narodowych.

Reklama

Wzrost gospodarczy nie jest nam dany na zawsze. To, że udało się dynamikę wzrostu PKB w ostatnich 25 latach utrzymać na plusie, nie oznacza, że kolejne dekady też będą tak dobre. Przecież dotychczasowe fundamenty wzrostu albo wygasły, albo przestaną niedługo odgrywać decydującą rolę. Inwestycje czy konsumpcja wewnętrzna? Niskie koszty pracy czy innowacje? Izolacja czy otwarcie na świat? Na większość stawianych dzisiaj pytań nie ma jasnych odpowiedzi. Nie ma prostego, jednoznacznego i długoterminowego planu działania i rozwoju. Właśnie to staje się dzisiaj podstawowym problemem, bo chociaż tworzone są strategie do 2030 r. czy 2050 r., to wciąż mówią one stosunkowo niewiele o drodze rozwoju. Bariery i wyzwania, problemy, jak np. ten ze starzejącym się społeczeństwem, emigracją Polaków czy brakiem rąk do pracy w kraju, były podnoszone publicznie wielokrotnie. Część została zbagatelizowana, część potraktowana po macoszemu. W przyrodzie nic jednak nie ginie, a stare problemy wracają ze zdwojoną siłą.

Do tego trzeba dołożyć także te nowe, z którymi wcześniej nie mieliśmy do czynienia. To opinia Polski na arenie międzynarodowej, którą budowaliśmy od 1989 r. Zostaliśmy okrzyknięci "wzorem transformacji", byliśmy stawiani wielokrotnie za przykład, proszeni o opinię i realne wsparcie przy modernizacji i reformacji m.in. Ukrainy. Teraz od Ukrainy się odwracamy, szukamy przypadkowych "przyjaźni" w Europie, porzucając starych znajomych. Coraz częściej idziemy na spór z Komisją Europejską.

Dobrze, że Polska coraz pewniej czuje się w Europie, chce dochodzić swoich praw, walczyć o swoje. Sposób w jaki staramy się to robić jest jednak zbyt emfatyczny, chaotyczny i przepełniony pogardą. Narracja "dobrej zmiany", nie tylko w Polsce, ale również poza granicami, przyjęła formułę walki z "gorszym sortem". Plany Międzymorza i Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju przyćmione zostały przez spory władzy z opozycją m.in. o Trybunał Konstytucyjny. To wszystko psuje opinię Polski na świecie, jako kraju stabilnego i długoterminowo bezpiecznego dla inwestycji.

O tym czy dana gospodarka jest atrakcyjna dla inwestorów świadczy nie tylko względny spokój polityczny w kraju. Klimat inwestycyjny to także rozważna i przemyślana polityka wydatkowa rządu i niski deficyt finansów publicznych. Z tym Polska ma natomiast coraz większe problemy. Dług publiczny rośnie w niebezpiecznym tempie w ostatnich latach, by na koniec 2016 r. zbliżyć się do 53,7 proc. w stosunku do PKB. Na 2017 r. ma to być już 55 proc. Niższy wzrost gospodarczy i osłabienie złotego sprawiają, że wskaźnik ten może niebezpiecznie - bez dyscypliny wydatkowej - podskoczyć do 60 proc. PKB. Jednym z najważniejszych celów polityki rządu powinno być zatem utrzymanie deficytu i długu w ryzach.

To jeszcze zdecydowanie nie wszystko. Poniżej prezentujemy spis rekomendacji, które powstały w ramach pierwszej edycji projektu "Polska2041. Kierunek gospodarka" (grudzień 2016 r.).

Jeśli Polska ma się utrzymać na ścieżce szybkiego wzrostu, to kluczowe są:

1. Utrzymanie finansów publicznych na stabilnym, bezpiecznym poziomie;

2. Unikanie wzrostu zadłużenia. Deficyt publiczny powinien być utrzymany poniżej 3 proc. PKB, ale docelowo - długoterminowa strategia - powinna zakładać stopniowe jego zmniejszanie w czasach prosperity;

3. Dbanie o dobrą opinię kraju poza granicami. Spory polityczne i niejasny plan rozwoju w najbliższych latach może wstrzymać inwestycje i prowadzić do spadku Polski do grupy krajów ryzykownych i niestabilnych gospodarczo;

4. Reforma systemu emerytalnego, uwzględniająca zmiany demograficzne i wspierająca indywidualne oszczędności i inwestycje Polaków;

5. Rozwój kapitału ludzkiego dopasowany do wydłużającego się życia, rozwój edukacji dla starszych grup społecznych, dopasowywanie rynku pracy do zmieniających się warunków technologicznych;

6. Zmiana polityki społecznej w sposób przygotowujący ludzi do dłuższej aktywności zawodowej;

7. Dokończenie inwestycji infrastrukturalnych, zarówno drogowych, jak i kolejowych;

8. Opracowanie kompleksowego planu finansowania inwestycji infrastrukturalnych po zakończeniu obecnej perspektywy finansowej, a także efektywne wykorzystanie środków unijnych, w sposób pozwalający na budowę potencjału inwestycyjnego kraju w kolejnych latach;

9. Rozwinięcie sprawnej dyplomacji ekonomicznej i rozbudowa sieci placówek poza granicami kraju, które w kompleksowy sposób będą działać na rzecz rodzimego eksportu ;

10. Indywidualizacja kształcenia i dostosowanie szkół wyższych do potrzeb gospodarczych, w tym do IV rewolucji przemysłowej;

11. Monitoring programu 500+ i ocena jego wpływu na aktywność zawodową Polaków, wzrost dzietności, poprawę socjalną polskich rodzin. Wdrożenie dodatkowych działań zachęcających do większej aktywności i samodzielności zawodowej, jak również tworzenie szerszych możliwości łączenia funkcji rodzicielskich i zawodowych;

12. Urealnienie planów dotyczących rozwoju energetyki, opracowanie jasnej koncepcji na wykorzystanie węgla w krajowym systemie energetycznym i strategii jego zastąpienia w przyszłości;

13. Wdrożenie rynku mocy, czyli mechanizmu wsparcia inwestycji i stabilizacji energetyki przy tworzeniu unikatowego, opartego na własnych zasobach i energii odnawialnej miksu energetycznego;

14. Eliminacja barier rozwojowych dla firm, uproszczenie podatków, eliminacja szarej strefy i stworzenie optymalnych warunków dla wzrostu konkurencyjności polskich firm;

15. Kontynuacja budowy Polski cyfrowej, mającej na celu zmniejszenie kosztów obsługi państwa dzięki przejściu na cyfrową administrację; ograniczenie procedur i ich przyśpieszenie;

16. Opracowanie optymalnej - uwzględniającej długoterminowe trendy demograficzne i potrzeby państwa - polityki migracyjnej, na którą złożą się trzy filary: absorpcja siły roboczej z zagranicy, w tym ze Wschodu; zatrzymanie Polaków w kraju; ściągnięcie rodaków z zagranicy;

17. Rozwój giełdy (i oferowanych instrumentów kapitałowych), jako miejsca pierwszego wyboru dla finansowanie inwestycji prywatnych i wsparcia przy pozyskiwaniu pieniędzy na inwestycje infrastrukturalne, także o charakterze strategicznym dla bezpieczeństwa kraju, w tym m.in. energetyki;

18. Kompleksowa polityka promocji przedsiębiorczości, z uwzględnieniem zmian pokoleniowych, a także wdrożenie opartej i dostosowanej do tworzących się nowych warunków i nowych pól biznesowej eksploatacji strategii rozwoju biznesu, w tym m.in. w internecie i chmurze obliczeniowej;

19. Kontynuacja reform w górnictwie, w tym zwłaszcza zamykanie nierentownych kopalń; Opracowanie planu aktywizacji i wsparcie przy zmianie kwalifikacji dotychczasowych pracowników sektora, którzy w wyniku reformy stracą miejsca pracy.

Zespół Polska2041. Kierunek gospodarka

INTERIA.PL

Partnerzy serwisu

PKO BP KGHM