Małe firmy ze średnich miast powalczą o duże pieniądze

PARP od 5 września będzie przyjmować wnioski w dwóch konkursach przeznaczonych specjalnie dla takich przedsiębiorstw. W obu chodzi o to, żeby przeprowadzić oryginalne badania, których wyniki mogą być objęte np. patentem. To tylko początek. Badania te mają służyć powstaniu oryginalnego i innowacyjnego produktu. Na tym nie koniec. Taki produkt musi mieć duży potencjał rynkowy. To znaczy, że nie mogą to być pomysły na zalanie rynku ‘półpancerzami praktycznymi’. Produkty muszą znaleźć swoich nabywców.

"Badania na rynek" to część (poddziałanie) Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, na który z funduszy europejskich w Polsce przeznaczone zostało 8,6 mld euro. Głównym celem programu jest wzrost innowacyjności gospodarki. Chodzi o zwiększanie wydatków na badania, budowanie powiązań pomiędzy firmami a instytucjami naukowymi, wprowadzania wyników badań do produkcji oraz usług, a tych ostatnich - na rynek.  

Ważne jest, żeby ostateczny produkt był nowością i to w skali całego polskiego rynku. To podstawowe kryterium - cechy produktu, funkcjonalności będą porównywane z tym, co w Polsce jest dostępne właśnie pod względem jakości i znaczenia dla użytkowników. Najlepiej - rzecz jasna - żeby były to produkty nowatorskie nie tylko na skalę kraju. Takie będą najmilej widziane.  

Program "Badania na rynek" obejmuje zatem cały "technologiczny" ciąg innowacji - od twórczego pomysłu i badań aż do zachwycenia powstałym produktem konsumenta. Właśnie na takie inwestycje przeznaczone jest dofinansowanie. Dodatkowym warunkiem jest to, żeby dziedzina, w której powstanie produkt, należała do Krajowych Inteligentnych Specjalizacji. Jest ich 20 i wytypowane zostały jako te, które mają przynieść w przyszłości najwięcej korzyści gospodarczych, społecznych a także zwiększyć konkurencyjność polskiej gospodarki na świecie.

Dlaczego pieniądze te mają wspomagać mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa? To bardzo istotne, bowiem w Polsce na ok. 1,84 mln firm 99,8 proc. stanowią właśnie takie. Wytwarzają połowę naszego PKB. Jeśli jednak chodzi o inwestycje, a zwłaszcza innowacyjność - wcale nie błyszczą.

Według raportu PARP w 2015 roku łączne nakłady inwestycyjne MŚP wyniosły 85,4 mld zł, a zatem 34 proc. całych nakładów inwestycyjnych dokonanych wtedy w Polsce. MŚP wytwarzają 44,1 proc. wartości dodanej brutto, a więc znajdują się poniżej unijnej średniej wynoszącej 46,2 proc. W związku z tym "Produkty na rynek" to bardzo ważny program - ma dać silny impuls temu sektorowi. Zarówno do badań i innowacji, inwestycji, jak też do konfrontacji wykrzesanej inwencji twórczej z potrzebami konsumentów.

Choć konkursy są przeznaczone także dla najmniejszych, to równocześnie dla dynamicznych firm. Stający do rywalizacji muszą się pochwalić osiągnięciem przynajmniej jednego miliona zł przychodów ze sprzedaży co najmniej w jednym z trzech ostatnich lat obrotowych. Dla mikro i małych przedsiębiorstw wprowadzono tym razem preferencje i próg ten obniżono do 600 tys. zł.  

- Skłoniły nas do tego nasze badania mikroprzedsiębiorstw, z których wynika, że mediana oraz dominanta obrotów osiąganych przez mikroprzedsiębiorstwa wdrażające innowacje produktowe i procesowe wyniosła odpowiednio pół i jeden milion zł - mówi Izabela Wójtowicz, dyrektor Departamentu Wdrożeń Innowacji w Przedsiębiorstwach w PARP.

Konkursy są dwa - bowiem z całego sektora mikro, małych i średnich firm wyróżnione zostały te, które swoje prace nad projektem ulokują w miastach średniej wielkości. Takich miast jest w Polsce 255. Liczą więcej niż 20 tys. mieszkańców, a mniej niż stolica województwa, w którym się znajdują.

Osobna pula pieniędzy została specjalnie przeznaczona na dofinansowanie działalność innowacyjnej firm w średnich miastach, żeby w tych ośrodkach, bardzo narażonych na niekorzystne zmiany demograficzne, a zwłaszcza odpływ ludności i emigrację, stworzyć nowe miejsca pracy i to pracy wysokiej jakości. Zagrożenia narastają, a działalność innowacyjnych firm mogłaby takim ośrodkom dać impuls włączający je do rozwoju całego kraju. W "Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju" rząd przewidział w sumie dla średnich miast kwotę dofinansowania ok. 2,5 mld zł.

Dla firm, które inwestycje ulokują w średnich miastach przeznaczona jest więc osobna pula - 400 mln zł, a dla wszystkich pozostałych MŚP w konkursie ogólnym - 750 mln zł. Maksymalne dofinansowanie projektu może wynosić 20 mln zł, a minimalne w przypadku mikro i małych firm 5 mln zł i 10 mln zł dla firm średnich. To znaczy, że organizatorzy liczą na projekty o naprawdę przyzwoitej wartości. Badania pokazują, iż przedsiębiorstwo średnie inwestuje rocznie przeciętnie 2,3 mln zł, a im mniejsze - tym mniej.

Dofinansowane mogą być inwestycje - mikro i małych firm w 70 proc., a średnich - w 60 proc. Na prace badawczo-rozwojowe wykonywane samodzielnie lub zlecone dotacja wynosi odpowiednio w 45 i 35 proc., a połowę kosztów kwalifikowanych na usługi doradcze.  

W konkursach najbardziej będą się liczyły te projekty, nad którymi firmy już pracują. Ważnym postanowieniem w regulaminie jest to, że dodatkowe punkty mogą uzyskać pomysły, które są w pełni przygotowane do wdrażania już w momencie złożenia wniosku, a zatem firma ma już np. pozwolenie na inwestycję. Dlatego PARP radzi, żeby przedsiębiorcy równolegle z aplikacjami składali wnioski o pozwolenie na budowę czy decyzje środowiskowe. Projekty mają rozpocząć się nie później niż do końca września przyszłego roku, a produkt ma być gotowy maksymalnie po 30 miesiącach.     

PARP czeka na zgłoszenia do konkursu od 5 września. Można składać je do 28 lutego 2018 roku. Formalnie konkursy podzielone są na cztery etapy, które kończą się odpowiednio 30 września, 31 października, 31 grudnia 2017 roku oraz 28 lutego 2018. Ocena powinna nastąpić po 90 dniach od zakończenia każdego z etapów, w którym projekt zostanie złożony.

Jacek Ramotowski